Luôn thiếu tự tin có biểu hiện thế nào? Có giải pháp nào không? (Part I)

“Lòng tự trọng” chính là đang nói đến ý thức tổng thể của một người về giá trị của bản thân mình. Thực chất đó cũng là ý kiến của bạn, cách bạn nhìn nhận về bản thân, có thể bao gồm hàng loạt các yếu tố như : ý thức về bản sắc riêng của bạn, sự tự tin của bạn, cảm giác về năng lực và cảm giác về nơi bạn thuộc về. Nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống, đó là lý do tại sao lòng tự trọng thấp – hay nói cách khác là tự ti, có thể là một vấn đề rất nghiêm trọng! Lòng tự tin không chỉ đơn thuần là yêu thích bản thân – nó còn là niềm tin rằng bạn xứng đáng được yêu thương và đánh giá cao những suy nghĩ, cảm xúc, ý kiến, sở thích và mục tiêu của chính mình. Lòng tự tin không chỉ tác động đến cách bạn cảm nhận và đối xử với bản thân — nó còn đóng vai trò trong cách bạn cho phép người khác đối xử với mình như thế nào. Nó có thể ảnh hưởng đến động lực của bạn khi theo đuổi những điều bạn muốn trong cuộc sống và khả năng phát triển các mối quan hệ lành mạnh xung quanh bạn.

Đâu là những dấu hiệu của sự tự ti?

Sự tự ti có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và nhiều hành vi của một người. Đôi khi những dấu hiệu này có thể rõ ràng hơn, nhưng trong một số trường hợp có thể rất khó nhận biết. Một số người tự ti thường nhận định một cách tiêu cực về bản thân, trong khi một số người khác lại cố gắng đảm bảo rằng mọi người xung quanh đều hài lòng về họ. Trong cả hai trường hợp, sự thiếu hụt giá trị cá nhân này có thể tác động tiêu cực và đầy nghiêm trọng đến cuộc sống của một người. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến của sự tự ti :

1. Kém tự tin

Những người thiếu tự tin thường có lòng tự trọng thấp và ngược lại. Tự tin vào bản thân và khả năng của mình sẽ cho phép bạn biết rằng, bạn có thể dựa vào chính mình để xử lý các tình huống khác nhau. Điều này đồng nghĩa với việc bạn cảm thấy thoải mái và tự tin khi giải quyết nhiều vấn đề khác nhau mà bạn gặp phải trong cuộc sống. Lòng tự trọng thấp có thể đóng một vai trò trong việc gây ra sự thiếu tự tin, nhưng sự kém tự tin cũng có thể góp phần hoặc làm trầm trọng thêm đối với người có lòng tự trọng thấp. Tìm cách để đạt được niềm tin vào bản thân và khả năng của mình có thể giúp ích phần nào cho bạn, ví dự như tăng cường Tiếp thu và thực hành các kỹ năng mới là một chiến thuật bạn có thể thử để củng cố sự tự tin và lòng tự trọng của mình.

2. Thiếu khả năng kiểm soát

Những người có lòng tự trọng thấp thường cảm thấy rằng, họ có ít khả năng kiểm soát cuộc sống của mình hoặc những gì xảy ra với họ. Điều này có thể là do họ cảm thấy mình có ít khả năng tạo ra những thay đổi trong bản thân hoặc ngoài thế giới. Bởi vì họ có không thể kiểm soát mọi việc bên ngoài, họ có thể cảm thấy bất lực khi muốn làm bất cứ điều gì để khắc phục những vấn đề của họ. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, trong những tình huống mà mọi người ít kiểm soát được những gì đã – đang hoặc sẽ xảy ra, lòng tự tin cao hơn có thể giúp giảm bớt một số tác động tiêu cực của việc này, yếu tố vô cùng có lợi cho sức khỏe tâm lý. Nếu bạn đang vật lộn với cảm giác không kiểm soát được cuộc sống hoặc những tình huống xảy đến với mình, hãy thử tìm cách cải thiện lòng tự tin của bạn, cùng với việc cải thiện sức khoẻ sẽ rất hữu ích.

3. So sánh với những người khác trong xã hội một cách tiêu cực

So sánh xã hội đôi khi có thể mang lại động lực một cách tích cực và nâng cao ý thức của một người về bản thân. Tuy nhiên, việc luôn so sánh bản thân với người khác cũng có thể gây tổn hại đến lòng tự trọng của mỗi người. Những người có lòng tự tin thấp có thể có nhiều khả năng thường xuyên có những hành động gọi là “So sánh xã hội nhìn lên”, hoặc lúc nào cũng so sánh bản thân với những người họ cho là tốt hơn mình. Thật ra, “So sánh xã hội nhìn lên” không phải lúc nào cũng xấu. Đôi khi những so sánh này có thể là nguồn thông tin và nguồn cảm hứng để tiến bộ. Tuy nhiên, khi so sánh quá nhiều, cuối cùng một người chỉ còn lại cảm giác hụt hẫng hoặc tuyệt vọng, và điều này có thể gây ức chế đến lòng tự tin. Phương tiện truyền thông xã hội đóng vai trò khá quan trọng trong việc so sánh như vậy. Nếu bạn thường so sánh bản thân một cách bất lợi và nghĩ rằng mình kém cỏi hơn so với người khác, có thể lòng tự tôn của bạn đã bắt đầu bị ảnh hưởng rồi.

4. Gặp rắc rối với việc đưa ra những yêu cầu mà bản thân mong muốn

Khi một người có lòng tự tin thấp, họ có thể phải đấu tranh nội tâm rất nhiều lần trước khi yêu cầu người khác thực hiện/ cung cấp những gì họ cần. Vì lòng tự tôn thấp nên họ có thể cảm thấy mình không đáng được giúp đỡ. Họ cũng có thể cảm thấy xấu hổ trước nhu cầu được giúp đỡ và hỗ trợ của mình, cũng vì họ không hề ưu tiên những mong muốn của bản thân. 

5. Lo lắng và nghi ngờ bản thân

Ngay cả sau khi đã đưa ra quyết định, những người tự ti vẫn thường lo lắng rằng họ đã lựa chọn sai. Họ nghi ngờ ý kiến của chính mình và có thể thường thỏa hiệp theo những gì người khác nghĩ thay vì kiên định với lựa chọn của họ. Điều này thường dẫn đến việc lẫn lộn trong suy đoán và thiếu kiên định, khiến những người tự ti khó đưa ra quyết định về cuộc sống của riêng họ.